هیچ زنی نابارور نیست!
هیچ زنی نابارور نیست! مجله سیب سبز - ميترا جليلي: براي يك زن هيچ چيز با لذت مادر شدن برابري نمي‌كند و بيشتر كساني كه از ناباروري رنج مي‌برند و چشم به راه داشتن فرزند هستند هر روش يا آزمايشي را به اميد بارداري، با آغوش باز مي‌پذيرند. احتمالا تا به حال راه‌هاي مختلف درمان ناباروري از جمله لقاح مصنوعي، IVF و. . . به گوش شما هم خورده است ولي مطمئنا چندان با آخرين روشي كه كمي هم عجيب و غريب به نظر مي‌رسد و همه دانشمندان را متحير كرده است، آشنا نيستيد؛ روشي كه پاياني بر ناباروري زنان در جهان محسوب مي‌شود.
اتفاق جالبي كه افتاده، اين است كه به تازگي در سوئد دو نوزاد، دوران جنيني خود را در رحم مادربزرگ‌شان سپري كرده‌اند. باور نمي‌كنيد؟ ولي اين عين واقعيت است. شايد تا سال گذشته رحم‌هاي اجاره‌اي به عنوان آخرين راه‌حل، پيش روي زناني قرار داشت كه به صورت مادرزادي فاقد رحم بودند يا در اثر بيماري‌هايي مانند سرطان مجبور به درآوردن رحم خود شده بودند ولي حالا به مدد پيوند اعضا از جمله رحم، انقلابي در اين زمينه برپا شده است؛ گويي در حال ديدن يكي از فيلم‌هاي علمي-تخيلي هستيد.
هم مادرند و هم مادربزرگ
دو مادربزرگ مهربان تصميم گرفتند با اهداي رحم‌هاي خود، به دخترشان كمك كنند تا با شركت در يك طرح آزمايشي، شانس خود را براي مادر شدن امتحان كنند. از آن گذشته، مزه در آغوش كشيدن نوه هم چيزي نبود كه اين دو بتوانند از آن بگذرند.
مادر اين دو نوزاد، نخستين كساني هستند كه در قالب پروژه دانشگاه Gothenburg سوئد، جنين‌شان را در رحمي پرورش داده و به دنيا آورده‌اند كه خودشان در آن رشد كرده و متولد شده‌اند. اين، شايد عجيب‌ترين دوران بارداري و زايماني باشد كه تا به حال در طول عمر خود شنيده‌ايد.
اين زايمان‌ها نتيجه پروژه دانشگاه Gothenburg سوئد است كه پس از حداقل 10سال تحقيق و مطالعه، سرانجام در سال 2013 كليد خورد و 9 زن تحت عمل پيوند رحم قرار گرفتند كه هفت مورد آن موفقيت‌آميز بود و درحال حاضر سه نوزاد كه هر سه پسر هستند با اين روش به دنيا آمده‌اند و چهار زن ديگر هم دوران بارداري خود را سپري مي‌كنند.
حتي بدون رحم مادر شويد
يكي از اين نوزادان پسر حدود يك ماه پيش، از يك مادر 29ساله سوئدي متولد شده كه از ابتداي تولد، رحم نداشته است و هرچند هميشه از مادر شدن مأيوس بود ولي هيچ يك از راه‌هاي باروري را نيز كنار نگذاشت تا اينكه تصميم گرفت به صورت داوطلبانه در اين طرح آزمايشي شركت كند و به لطف مادرش، نوزادي با وزن 2كيلو و 490 گرم را به دنيا آورد و حالا هم هر دو در كمال سلامت زندگي مي‌كنند. شايد بهترين هديه‌اي كه اين مادر مي‌توانست به دختر و نوه‌اش بدهد، همين رحم اهدايي بود.
مادر دومين نوزاد نيز زني 34ساله اهل سوئد است كه به گفته خودش در 20سالگي همه آرزوهايش بر باد رفت. وي در اوج جواني، براي درمان بيماري سرطان خود مجبور به درآوردن رحمش شد و اين احساس يأس و نااميدي هميشه بر زندگي‌اش سايه افكنده بود. وقتي وي از چنين طرحي باخبر شد بدون لحظه‌اي درنگ، روانه اين مركز تحقيقاتي شد و آمادگي خود را اعلام كرد.
البته مادرش هم بيشترين فداكاري عمرش را در حق وي كرد و كمك كرد تا او هم حدود يك ماه پيش پسر كوچك 2كيلو و 690گرمي خود را در آغوش بگيرد و وي را محكم به قفسه سينه‌اش بچسباند. حالا او هم مانند همه زنان ديگر مي‌تواند به كودكش شير دهد، با او بازي كند و شاهد بزرگ شدنش باشد؛ احساسي كه به گفته خودش همه عمر انتظارش را مي‌كشيد. البته ذكر اين نكته ضروري است كه هر دو زن تخمداني سالم با تخمك‌هايي فعال داشتند.
بي‌پول‌ها طرفدار IVF مي‌مانند
اين موفقيت بزرگ و بچه‌دار شدن اين دو زن با كمك رحم‌هاي پيوندي، بسياري از زنان را در گوشه و كنار دنيا خوشحال كرد و به آنها اميد بخشيد كه آنها نيز روزي مي‌توانند مادر شوند و فرزند خود را در آغوش بگيرند.
تنها در انگلستان 15هزار زن وجود دارند كه از بدو تولد بدون رحم بوده‌اند يا در اثر مشكلات و بيماري‌هاي مختلف مانند ابتلا به سرطان رحم، خونريزي‌هاي فراوان و كشنده و. . . مجبور به برداشتن رحم‌شان شده‌اند. اين روش باروري براي زناني هم كه از سقط مكرر رنج مي‌برند و هر بار با از بين رفتن جنين، قلب‌شان مي‌شكند نيز ارمغاني نويدبخش محسوب مي‌شود.
البته اين روش در عين عجيب بودنش بسيار هم پرهزينه است و همچنين نياز به تيم پزشكي قوي و تجهيزاتي گسترده دارد و به همين دليل هم احتمالا مانند ساير روش‌ها از جمله IVF چندان نمي‌تواند همه‌گير شود و مردم در سراسر جهان از آن استفاده كنند.
جنين در رحم ميزبان 61 ساله
هر دو نوزاد رحم‌هاي اهدايي، از طريق سزارين به دنيا آمدند و به نوزاد پسر تاريخ‌ساز در علم پزشكي و درمان ناباروري يعني «وينسنت» به عنوان نخستين نوزادي كه از اين طريق به دنيا آمده است، پيوستند.
وينسنت در سپتامبر سال جاري ميلادي (مهرماه) در قالب پروژه دانشگاه Gothenburg سوئد از مادري 36 ساله متولد شد كه از بدو تولد رحم نداشته است و در 15 سالگي متوجه اين مشكل بزرگ شد. به اين ترتيب نخستين نوزادي نام گرفت كه از يك رحم پيوندي به دنيا آمده و مادر وي همه مراحل بارداري و زايمان را تجربه كرده است. با اينكه مادربزرگ وينسنت داوطلب اهداي رحم خود بود ولي به دليل پاره‌اي مشكلات، اين عضو نمي‌توانست با بدن دخترش سازگاري داشته باشد و به دليل احتمال پس زده شدن پيوند، پزشكان از آن صرف‌نظر كردند ولي فرشته نجات وي، مادر 61ساله يكي از بهترين دوستان خانوادگي آنها بود كه بدون داشتن هيچ پيوند خانوادگي، حاضر به اين كار شد و حالا به نوعي، مادربزرگ وينسنت محسوب مي‌شود.
والدين نوزاد نام وي را وينسنت گذاشتند چراكه اين نام در لاتين به معناي «فاتح» است. مادر وينسنت كه حالا ديگر محل زندگي‌اش را تغيير داده و نمي‌خواهد كسي فرزندش را بشناسد، مي‌گويد: نامش را وينسنت گذاشتم چون هر راهي را كه فكر كنيد براي داشتنش امتحان كردم. وي مي‌گويد اصلا نمي‌دانم بعدها چطور براي وينسنت توضيح دهم كه نخستين نوزادي است كه با اين شيوه به دنيا آمده است ولي وقتش كه برسد به او مي‌گويم كه براي داشتنش چه رنج‌هايي را تحمل كرده‌ام و حتما مقاله‌هايي كه نوشته شده را به او نشان مي‌دهم. كسي چه مي‌داند شايد تصميم بگيرد پزشك شود.
اهدا كننده رحم به مادر وينسنت، يك عمل جراحي 10 ساعته را تحمل كرد و پس از عمل شش ساعته و پيوند رحم به بدن مادر، شش هفته بعد از پيوند نخستين قاعدگي كه رخ داد نشانه‌اي براي سالم بودن اين رحم پيوندي محسوب شد. بعد از يك سال هم وقتي پزشكان از سلامت و عملكرد مناسب رحم اطمينان حاصل كردند، جنين فريز شده كه حاصل لقاح مصنوعي تخمك اين زن و اسپرم همسرش بود را از حالت منجمد خارج كرده و در رحم پيوندي كاشتند.
رشد بچه، جريان خون به رحم و همچنين بند ناف تا 31 هفتگي خوب و مناسب بود ولي وقتي مادر در معرض فشار خون بالا قرار گرفت و ضربان قلب جنين غيرطبيعي شد، زايمان زودرس پيش آمد و وينسنت با يك كيلو و 770 گرم وزن از طريق سزارين متولد شد چراكه رحم پيوندي، مانند رحم معمولي تحمل فشار زايمان طبيعي را ندارد. پزشكان، اين مهمان كوچك و شيرين را 10 روز در دستگاه نگهداري كردند و بعد هم راهي خانه شد و حالا كنار والدينش، روزهايي خوش را براي آنها رقم زده است.
مي‌توانيد پشيمان شويد
اگر همه چيز خوب پيش برود، مادراني كه رحم‌هاي پيوندي را دريافت مي‌كنند مي‌توانند بيش از يك فرزند به دنيا بياورند همان‌طور كه مادر وينسنت فرزند ديگري هم مي‌خواهد ولي اگر كسي ديگر فرزند نخواهد حتي مي‌تواند رحم پيوندي را خارج و مثل قبل زندگي كند. اين، نخستين پيوند رحم محسوب نمي‌شود و در سال 2000 يك زن 26 ساله در عربستان سعودي، دريافت كننده رحم يك زن 46ساله بود. پزشكان مجبور شده بودند در 20سالگي در اثر يك خونريزي كشنده، رحم او را خارج كنند ولي اين رحم پيوندي هم نجات‌بخش وي نبود و فقط 99روز در بدنش باقي ماند چون عمل موفقيت‌آميز نبود. موردي مشابه نيز در تركيه انجام شد كه آن هم موفق نبود و هيچ نوزادي به دنيا نيامد.
اين آخرين راه نيست!
با وجود همه اين پيشرفت‌ها هنوز هم برخي كشورهاي ديگر به دنبال راهكارهايي مشابه براي حل مشكل ناباروري زنان هستند. در كشورهايي مثل ایالات‌متحده، انگلستان، فرانسه، ژاپن، استراليا و چين قرار است اين طرح با اهداي عضو زناني كه مرگ مغزي مي‌شوند انجام شود هرچند هنوز هم عده‌اي معتقدند اهداكننده زنده، بهتر است چراكه مي‌تواند قبل از پيوند بيشتر مراقب سلامت خود باشد و وريد يا سرخرگ‌هايي را هم در كنار رحم به دريافت كننده عضو اهدا كند. همچنين توليد بافت‌ها و اعضاي بدن در محيط‌هاي آزمايشگاهي نيز در برخي از كشورها مد نظر است.
هم مادرند و هم مادربزرگ
دو مادربزرگ مهربان تصميم گرفتند با اهداي رحم‌هاي خود، به دخترشان كمك كنند تا با شركت در يك طرح آزمايشي، شانس خود را براي مادر شدن امتحان كنند. از آن گذشته، مزه در آغوش كشيدن نوه هم چيزي نبود كه اين دو بتوانند از آن بگذرند.
مادر اين دو نوزاد، نخستين كساني هستند كه در قالب پروژه دانشگاه Gothenburg سوئد، جنين‌شان را در رحمي پرورش داده و به دنيا آورده‌اند كه خودشان در آن رشد كرده و متولد شده‌اند. اين، شايد عجيب‌ترين دوران بارداري و زايماني باشد كه تا به حال در طول عمر خود شنيده‌ايد.
اين زايمان‌ها نتيجه پروژه دانشگاه Gothenburg سوئد است كه پس از حداقل 10سال تحقيق و مطالعه، سرانجام در سال 2013 كليد خورد و 9 زن تحت عمل پيوند رحم قرار گرفتند كه هفت مورد آن موفقيت‌آميز بود و درحال حاضر سه نوزاد كه هر سه پسر هستند با اين روش به دنيا آمده‌اند و چهار زن ديگر هم دوران بارداري خود را سپري مي‌كنند.
حتي بدون رحم مادر شويد
يكي از اين نوزادان پسر حدود يك ماه پيش، از يك مادر 29ساله سوئدي متولد شده كه از ابتداي تولد، رحم نداشته است و هرچند هميشه از مادر شدن مأيوس بود ولي هيچ يك از راه‌هاي باروري را نيز كنار نگذاشت تا اينكه تصميم گرفت به صورت داوطلبانه در اين طرح آزمايشي شركت كند و به لطف مادرش، نوزادي با وزن 2كيلو و 490 گرم را به دنيا آورد و حالا هم هر دو در كمال سلامت زندگي مي‌كنند. شايد بهترين هديه‌اي كه اين مادر مي‌توانست به دختر و نوه‌اش بدهد، همين رحم اهدايي بود.
مادر دومين نوزاد نيز زني 34ساله اهل سوئد است كه به گفته خودش در 20سالگي همه آرزوهايش بر باد رفت. وي در اوج جواني، براي درمان بيماري سرطان خود مجبور به درآوردن رحمش شد و اين احساس يأس و نااميدي هميشه بر زندگي‌اش سايه افكنده بود. وقتي وي از چنين طرحي باخبر شد بدون لحظه‌اي درنگ، روانه اين مركز تحقيقاتي شد و آمادگي خود را اعلام كرد.
البته مادرش هم بيشترين فداكاري عمرش را در حق وي كرد و كمك كرد تا او هم حدود يك ماه پيش پسر كوچك 2كيلو و 690گرمي خود را در آغوش بگيرد و وي را محكم به قفسه سينه‌اش بچسباند. حالا او هم مانند همه زنان ديگر مي‌تواند به كودكش شير دهد، با او بازي كند و شاهد بزرگ شدنش باشد؛ احساسي كه به گفته خودش همه عمر انتظارش را مي‌كشيد. البته ذكر اين نكته ضروري است كه هر دو زن تخمداني سالم با تخمك‌هايي فعال داشتند.
بي‌پول‌ها طرفدار IVF مي‌مانند
اين موفقيت بزرگ و بچه‌دار شدن اين دو زن با كمك رحم‌هاي پيوندي، بسياري از زنان را در گوشه و كنار دنيا خوشحال كرد و به آنها اميد بخشيد كه آنها نيز روزي مي‌توانند مادر شوند و فرزند خود را در آغوش بگيرند.
تنها در انگلستان 15هزار زن وجود دارند كه از بدو تولد بدون رحم بوده‌اند يا در اثر مشكلات و بيماري‌هاي مختلف مانند ابتلا به سرطان رحم، خونريزي‌هاي فراوان و كشنده و. . . مجبور به برداشتن رحم‌شان شده‌اند. اين روش باروري براي زناني هم كه از سقط مكرر رنج مي‌برند و هر بار با از بين رفتن جنين، قلب‌شان مي‌شكند نيز ارمغاني نويدبخش محسوب مي‌شود.
البته اين روش در عين عجيب بودنش بسيار هم پرهزينه است و همچنين نياز به تيم پزشكي قوي و تجهيزاتي گسترده دارد و به همين دليل هم احتمالا مانند ساير روش‌ها از جمله IVF چندان نمي‌تواند همه‌گير شود و مردم در سراسر جهان از آن استفاده كنند.
جنين در رحم ميزبان 61 ساله
هر دو نوزاد رحم‌هاي اهدايي، از طريق سزارين به دنيا آمدند و به نوزاد پسر تاريخ‌ساز در علم پزشكي و درمان ناباروري يعني «وينسنت» به عنوان نخستين نوزادي كه از اين طريق به دنيا آمده است، پيوستند.
وينسنت در سپتامبر سال جاري ميلادي (مهرماه) در قالب پروژه دانشگاه Gothenburg سوئد از مادري 36 ساله متولد شد كه از بدو تولد رحم نداشته است و در 15 سالگي متوجه اين مشكل بزرگ شد. به اين ترتيب نخستين نوزادي نام گرفت كه از يك رحم پيوندي به دنيا آمده و مادر وي همه مراحل بارداري و زايمان را تجربه كرده است. با اينكه مادربزرگ وينسنت داوطلب اهداي رحم خود بود ولي به دليل پاره‌اي مشكلات، اين عضو نمي‌توانست با بدن دخترش سازگاري داشته باشد و به دليل احتمال پس زده شدن پيوند، پزشكان از آن صرف‌نظر كردند ولي فرشته نجات وي، مادر 61ساله يكي از بهترين دوستان خانوادگي آنها بود كه بدون داشتن هيچ پيوند خانوادگي، حاضر به اين كار شد و حالا به نوعي، مادربزرگ وينسنت محسوب مي‌شود.
والدين نوزاد نام وي را وينسنت گذاشتند چراكه اين نام در لاتين به معناي «فاتح» است. مادر وينسنت كه حالا ديگر محل زندگي‌اش را تغيير داده و نمي‌خواهد كسي فرزندش را بشناسد، مي‌گويد: نامش را وينسنت گذاشتم چون هر راهي را كه فكر كنيد براي داشتنش امتحان كردم. وي مي‌گويد اصلا نمي‌دانم بعدها چطور براي وينسنت توضيح دهم كه نخستين نوزادي است كه با اين شيوه به دنيا آمده است ولي وقتش كه برسد به او مي‌گويم كه براي داشتنش چه رنج‌هايي را تحمل كرده‌ام و حتما مقاله‌هايي كه نوشته شده را به او نشان مي‌دهم. كسي چه مي‌داند شايد تصميم بگيرد پزشك شود.
اهدا كننده رحم به مادر وينسنت، يك عمل جراحي 10 ساعته را تحمل كرد و پس از عمل شش ساعته و پيوند رحم به بدن مادر، شش هفته بعد از پيوند نخستين قاعدگي كه رخ داد نشانه‌اي براي سالم بودن اين رحم پيوندي محسوب شد. بعد از يك سال هم وقتي پزشكان از سلامت و عملكرد مناسب رحم اطمينان حاصل كردند، جنين فريز شده كه حاصل لقاح مصنوعي تخمك اين زن و اسپرم همسرش بود را از حالت منجمد خارج كرده و در رحم پيوندي كاشتند.
رشد بچه، جريان خون به رحم و همچنين بند ناف تا 31 هفتگي خوب و مناسب بود ولي وقتي مادر در معرض فشار خون بالا قرار گرفت و ضربان قلب جنين غيرطبيعي شد، زايمان زودرس پيش آمد و وينسنت با يك كيلو و 770 گرم وزن از طريق سزارين متولد شد چراكه رحم پيوندي، مانند رحم معمولي تحمل فشار زايمان طبيعي را ندارد. پزشكان، اين مهمان كوچك و شيرين را 10 روز در دستگاه نگهداري كردند و بعد هم راهي خانه شد و حالا كنار والدينش، روزهايي خوش را براي آنها رقم زده است.
مي‌توانيد پشيمان شويد
اگر همه چيز خوب پيش برود، مادراني كه رحم‌هاي پيوندي را دريافت مي‌كنند مي‌توانند بيش از يك فرزند به دنيا بياورند همان‌طور كه مادر وينسنت فرزند ديگري هم مي‌خواهد ولي اگر كسي ديگر فرزند نخواهد حتي مي‌تواند رحم پيوندي را خارج و مثل قبل زندگي كند. اين، نخستين پيوند رحم محسوب نمي‌شود و در سال 2000 يك زن 26 ساله در عربستان سعودي، دريافت كننده رحم يك زن 46ساله بود. پزشكان مجبور شده بودند در 20سالگي در اثر يك خونريزي كشنده، رحم او را خارج كنند ولي اين رحم پيوندي هم نجات‌بخش وي نبود و فقط 99روز در بدنش باقي ماند چون عمل موفقيت‌آميز نبود. موردي مشابه نيز در تركيه انجام شد كه آن هم موفق نبود و هيچ نوزادي به دنيا نيامد.
اين آخرين راه نيست!
با وجود همه اين پيشرفت‌ها هنوز هم برخي كشورهاي ديگر به دنبال راهكارهايي مشابه براي حل مشكل ناباروري زنان هستند. در كشورهايي مثل ایالات‌متحده، انگلستان، فرانسه، ژاپن، استراليا و چين قرار است اين طرح با اهداي عضو زناني كه مرگ مغزي مي‌شوند انجام شود هرچند هنوز هم عده‌اي معتقدند اهداكننده زنده، بهتر است چراكه مي‌تواند قبل از پيوند بيشتر مراقب سلامت خود باشد و وريد يا سرخرگ‌هايي را هم در كنار رحم به دريافت كننده عضو اهدا كند. همچنين توليد بافت‌ها و اعضاي بدن در محيط‌هاي آزمايشگاهي نيز در برخي از كشورها مد نظر است.
