آیا کودکان نباید تلویزیون تماشا کنند؟!

تاثیر تماشای تلویزیون روی کودکان، به ویژه کودکان زیر دوسال، موضوع بحث برانگیزی است. هرساله تحقیقات بسیاری در مورد این مساله صورت می گیرد و بیشتر آنها در این رابطه به والدین هشدار می دهند.

در آمریکا، بیشتر کودکان حدود 4 ساعت در روز تلویزیون تماشا می کنند و حتی حدود 20 درصد از کودکان زیر دوسال در اتاق های خود تلویزیون دارند. 40 درصد از کودکان سه ماهه و کوچک تر تلویزیون می بینند که این درصد با بالا رفتن سن کودکان، بیشتر هم می شود. نتیجه تحقیقاتی که در سال 2003 میلادی انجام شد، نشان داد کودکان 6 ماهه تا 6 ساله به طور متوسط حدود دو ساعت از وقت خود را جلوی تلویزیون، کامپیوتر یا بازی های ویدئویی سپری می کنند. این تحقیقات همچنین مشخص کرد بین ساعات تماشای تلویزیون و سختی مطالعه در کودکان رابطه مستقیم وجود دارد.

نتیجه تحقیقات مختلف باعث شد تا دکترها به والدین در مورد تماشای تلویزیون توسط فرزندانشان هشدار دهند. در سال 2007 میلادی نیز تحقیقات دیگری نشان داد برنامه های ویدئویی کودکان همچون Baby Einstein و Brainy Baby می تواند به رشد کودکان آسیب برساند. این ویدئوها که بیشتر به صورت دی وی دی عرضه می شوند، اصولا شامل دیالوگ های کوتاهی است که عکس های زودگذر دارند.

بسیاری از والدین از این ویدئوها برای آرام کردن کودکان خود و نگه داشتن آنها جلوی تلویزیون استفاده می کنند تا خودشان بتوانند به کارهای خود برسند، خانه را تمیز کنند یا غذا بپزند. اما محققان می گویند این نوع ویدئوها هیچ سودی برای کودکان ندارد و حتی مضر هم هست.

مشکل این نوع ویدئوها فقط در محتویات آنها، دیالوگ های کوتاه و تصاویر زودگذر نیست، بلکه برای روشی است که مغز کودک رشد می کند. مغز کودکان زیر دو سال بسیار حساس است. هنوز سیستم عصبی و اندازه مغز آنها کاملا رشد نکرده است. به دلیل این حساسیت، کودکان باید محرک های تعاملی زیادی داشته باشند که اصولا این ویدئوها این خاصیت را ندارند. 

مقاله ای که در مجله پزشکی کودک چاپ شد، در نتیجه تحقیقاتی بود که روی یکهزار خانواده با کودکان بین 8 ماه تا 16 ماه، امتحان شده بود. این مقاله می گفت، 32 درصد از کودکان تلویزیون نگاه می کنند و 17 درصد از آنها حداقل یک ساعت از روز را جلوی تلویزیون سپری می کنند. آنها برای اینکه ببینند این برنامه ها همچون Baby Einstein روی رشد و یادگیری کودکان تاثیر می گذارند یا خیر، روی لغات تمرکز کردند. به طور متوسط، کودکانی که دست کم یک ساعت از روز خود را پای این برنامه ها می گذرانند، حدود 6 تا 8 کلمه بیشتر از کودکان همسن خود بلد بودند. اما این برنامه ها روی کودکان بین 17 تا 24 ماهه هیچ تاثیری نداشت.

در آخر، سرپرست این تحقیقات – فردریک زیمرمن – از دانشگاه واشنگتن اعلام کرد: «هیچ مدرک موثقی برای سود یا ضرر داشتن ویدئوهای تولیدی برای کودکان وجود ندارد.» به این ترتیب، آیا باید کودکان را از تماشای تلویزیون منع کرد؟

توصیه هایی برای تماشای تلویزیون در کودکان

کارشناسی که در پروژه تحقیقاتی Baby Einstein حضور داشته است می گوید، اگر والدین به کودکان خود اجازه تماشای تلویزیون را می دهند، بهتر است همراه آنها به تماشای تلویزیون بنشینند. به این ترتیب،حداقل می توانند به کودکان خود در فهمیدن موضوعات نامفهوم کمک کنند.

بسیاری از کارشناسان و محققان بر این باور هستند که نباید به کودکان اجازه تماشای تلویزیون را داد. به طوریکه، مرکز مطالعات کودکان در آمریکا (AAP) اعلام کرده است، کودکان زیر دوسال به هیچ عنوان نباید تلویزیون نگاه کنند و کودکان بیشتر از دوسال هم بیشتر از یک یا دوساعت نباید پای تلویزیون باشند.

فردریک زیمرمن می گوید، از آنجا که کودکان 12 ساعت در روز می خوابند، تماشای تلویزیون زمان هوشیاری آنها را هدر می دهد. والدین می توانند به جای این کارها با کودکان خود حرف بزنند و مهارت های زبانی آنها را تقویت کنند. تعاملات اجتماعی و فیزیکی همچون تماس های چشمی، صحبت کردن، بازی های انگشتی مثل لی لی لی لی حوضک و خواندن کتاب به کودکان در پیشرفت مهارت های زبانی کمک می کنند.

بسیاری از کارشناسان در مورد مشکلات ناشی از تماشای تلویزیون در کودکان بسیار هشدار می دهند و از جمله باید به مشکل چاقی، کاهش توجه و پرخاشگری اشاره کرد.